Çocukluk çağında kız ve erkeklerin cinsiyete bağlı, dıştan algılanabilecek özellikleri pek azdır. Ama 10-12 yaşlarında ergenliğe (buluğ) ulaşan çocuklar ergenlik çağı süresince belirgin bir gelişim ve değişim gösterirler. Bu gelişmeler, bedensel, duygusal, sosyal, cinsel, kişisel, zihinsel alanlarda açıkça farklılaşarak gözlenir.
Ergenlik, büyüme çağı değildir, büyüme çağının sadece bir parçasıdır ve çocuğun cinsel olgunluğa geçişinin göstergesidir. Büyüme, ergenlik dönemi sona erdikten sonra da uzun bir süre devam eder. Bununla birlikte, ergenlik dönemi büyüme ve gelişmenin hız kazandığı bir dönemdir. Bu dönemde hem beden yapısında hem de cinsel yapı ve fonksiyonlarda gelişmeler olur.
Ergenlik döneminde üreme ve cinsiyet organlarında büyüme ve işlevsel gelişmenin, kadın ve erkek cinsel kimliğinin görsel olarak da kazanılmasının yanısıra, tüm bu özellikleri sağlayan beyin işlevleri de gelişir. Her iki cinste de cinsellik, organlardan çok önce zihinsel süreçlerle gelişmektedir. Beyinden gelen emirler çerçevesinde gerek bedensel süreçler oluşmakta, gerekse cinsel istek ve hatta üreme davranışları hem kızlarda hem de erkeklerde ortaya çıkmaktadır.
Erkeklerde Cinsel Gelişme
Erkeklerin de ergenlik belirtilerinin ortaya çıkış tarihleri değişken ve belirsizdir. Onüç yaşında cinsel bakımdan olgunlaşmış erkek çocuklar olabildiği gibi, onbeş yaşına geldiği halde hala cinsel olarak olgunlaşmamış, çocukluktan çıkamamış olanlar da vardır. Erkek çocuklar arasında bu tür farklılıklar, kızlarda olduğundan çok daha fazla eksiklik ve aşağılık duygularına yol açmaktadır. Penisin büyümesi ortalama 13 yaşında başlar ve iki yıl kadar sürer.
Genellikle erkek ergenliğinin ilk işareti, erbezlerindeki büyümenin birden bire hızlanmasıdır. Erbezleri ortalama 11 yaşında büyümeye başlayıp 16′da en gelişmiş durumlarına ulaşırlar. Cinsel organ bölgesindeki kıllar da 10 ile 15 yaşları arasında çıkmaya başlar ve 14-18 yaşlarında tamamlanır. Koltuk altı kılları da çoğu zaman bundan bir süre sonra belirir. Ama bunun tersi de olabilir.
18 yaşındaki bir kız, ergenlikten önceki çocuksu sesi yitirmiştir; ama erkek çocuklardaki ses değişikliği çok daha belirgindir. Erkek çocuğun gırtlağı, penisin büyümesini tamamladığı sıralarda gelişmeye başlar. Genellikle ses değişimi derece derece gerçekleşir ve bir kaç yıla yayılır. Bu süre içinde çocuğun sesi çatlayabilir, kısılabilir. Çıkan ses ne kadar çirkin olursa olsun aslında yitirilen bir şey yoktur. Sadece çocuk henüz büyüyen gırtlak üzerinde kas kontrolüne alışamamıştır.
Kızlarınki kadar belirgin olmasa da erkek göğüsleri de ergenlik sırasında bir değişim geçirirler. Meme başı çevresindeki renkli halka bu sıralarda genişler ve koyulaşabilir. Erkek çocukların üçte birinde de bu halkanın altında kızlarınkine benzer ancak daha küçük bir doku oluşabilir. Ama bu genellikle gençlik çağlarında ortadan kalkar.
Ergenlik çağının önemli sorunlarından biri de cilt rahatsızlıklarıdır. Sivilce, ergenlik döneminin cinsel değişimine bağlı bir cilt hastalığıdır. Hadım edilmiş erkeklerde sivilce olmaması, ancak cinsel hormon takviyesi yapıldığında sivilce çıkması ve hormonun kesilmesiyle sivilcelerin de ortadan kalkması bunun kanıtıdır. Çoğu insanda sivilceler ergenliğin diğer belirtileri tamamlandıktan sonra da sürüp gider ve ancak ilk gençlik çağının tamamlanmasıyla ortadan kalkar. Bu o kadar yaygın bir sorundur ki, bir hastalık değil, normal bir gelişim olarak görülmesi daha doğru olacaktır.
Erkek ergenliği 10-12 yaşlarında erbezlerinin büyümesiyle başlar ama bu erbezleri 14-16 yaşlarına kadar olgun sperm üretemezler. Ama bu, bu yaşlardaki çocuğun bir tür orgazm yaşamasını engellemez. Gerçekte, orgazm 6 ile 10 yaşları arasındaki “Cinsel Durgunluk” dönemi dışında, her zaman yaşanabilir.