Birdenbire veya en fazla bir kaç günlük bir süre içerisnde ilerleyerek işitmede kısmen veya tamamen kayıp olmasına ani işitme kaybı adı verilir. Çoğu durumda nedeni bilinmeyen bir rahatsızlıktır. Pek çok durumda yalnızca tek bir kulak etkilenir. Çift taraflı olması oldukça nadir bir durumdur. Hastalar tipik olarak sabah kalktıklarında bir kulaklarında çınlama-uğultu duyduklarını ve işitmelerinin azalmış olduğunu farkederler. Bir grup hasta da, gün içerisinde telefonda konuşurken bir kulağın duyamadığının farkına varır.
Neden aniden işitme kaybı oluşur?
Ani işitme kaybı yaşayan pek çok hastada hastalığın sebebini belirlemek mümkün olmaz. Hastaların yalnızca % 10 unda belirgin bir sebep bulunabilir. Kulağa zararlı bazı ilaçlar (aminoglikozit türü antibiyotikler: gentamisin v.b., bazı idrar söktürücüler, bazı sıtma ve kanser ilaçları), kabakulak kızamık gibi ateşli hastalıklar, kafa ve kulak travması, ani gürültüye maruz kalma, Meniere hastalığı ve pek çok farklı sebep ani işitme kaybına sebep olabilir.
Nedeni belirlenemeyen hastalarda bazı olası problemlerin etkili olduğu tahmin edilmektedir. Bunlar arasında iç kulak içerisinde yer alan sıvı dolu kompartmanlar arasında yer alan çok ince zarların yırtılarak sıvıların birbirine karışması, kulağa giden çok ince damarların tıkanarak kulağa kan gitmemesi, haftalar öncesinde geçirilen bir viral üst solunum yolu enfeksiyonun tetiklediği bir takım mekanizmalar ile iç kulağın hasar görmesi, vücudun bir nedenle kendi iç kulak dokularını yabancı kabul edip bu dokulara zarara vermesi (otoimmün hastalık) sayılabilir. Virüsler arasında en çok uçuk (herpes simpleks) virüsünün 1. tipi sorumlu tutulmaktadır.
Ani işitme kaybı yanında başka şikayetlerde olur mu?
Ani işitme kaybının yanında, rahatsızlığı oluşturan sebebe ve iç kulağın hangi kısmının etkilendiğine göre değişmekle birlikte kulakta çınlama, uğultu, dolgunluk basınç hissi, dengesizlik, baş dönmesi, bulantı, kusma görülebilir.
Ani işitme kaybı ile hastaneye başvurulunca Kulak Burun Boğaz hekimi ne yapacaktır?
KBB hekimi sizi dinledikten sonra muayenede ani işitme kaybını açıklayabilecek bir sebep olup olmadığını araştıracaktır. Kulak yolunu kapatan kulak kiri, yabancı bir cisim, kulak iltihapları, orta kulakta sıvı birikimi basit sebepler kolaylıkla teşhis edilebilir. Hemen belirlenebilir bir sebep yok ise işitme testi ile işitme kaybının yönü, derecesi ve tipi belirlenmeye çalışılır.
Bu test ile işitme kaybının sebebine yönelik de ipuçları elde etmek mümkün olur. Bu veriler ile tedavinize geçilecektir. Tedavi öncesinde veya sonrasında manyetik rezonans görüntüleme (MR) ile kulak kemiğinizin içerisinde işitme–denge siniri üzerinde iyi huylu küçük bir kitle olup olmadığı kontrol edilmelidir. Vestbüler nörinom denilen bu durum tüm ani iştme kayıplarının % 4 ünden sorumludur. Kitlenin tedavisiaciliyet gerektirmediği için ani işitme kaybının tedavisi sonrasında da filmin istenmesi mümkündür.
Ani işitme kaybı acil tedavi gerektirir mi?
Ani işitme kaybı acil tedavi edilmesi gereken bir durumdur. Zaman ilerledikçe hastanın tedaviden fayda görme şansı düşer. İstatistikler hasta ne kadar erken başvurursa tedavi şansının o kadar fazla olacağını göstermektedir. Bu nedenle işitmenizde kısa bir süre içerisinde belirgin azalma olduğunu fark edecek olur iseniz derhal bir Kulak Burun Boğaz hekimine başvurmalı ve gerekiyorsa bir işitme testi yaptırmalısınız.
Tedavi şansı nedir?
Ani işitme kaybı hastaları hiç bir tedavi almasalar da genel olarak % 60-65 oranında kendiliklerinden kısmi veya tam iyileşme gösterirler. İyileşme hastalığın başlangıcından önceden tahmin edilemeyecek bir süre sonra başlayabilir. Ancak tedavi geciktikçe iyileşme beklentisi azalmaktadır. Bu nedenle erken tedavi önem kazanmaktadır.
Erken başvuru dışındaki bazı faktörler de iyileşme şansını etkileyebilir. Hastanın genç olması, işitme kaybının kısmi olması, daha çok pes tonların etkilenmesi, başdönmesinin olmaması olumlu faktörlerdir. Yaşlı hasta, tam işitme kaybı, tiz tonları daha çok etkileyen kayıp ve eşlik eden başdönmesi şikayeti olumsuz faktörlerdir. Faktörlerin olumlu olduğu bir hastada tam veya kısmi iyileşme şansı % 80-85 lere kadar çıkarken, tüm faktörlerin olumsuz olduğu bir hastada ancak % 25 lik bir iyileşme şansından bahsetmek mümkün olur. Hastaların bir grubunda işitme kaybı düzelse bile çınlama kalıcı olabilir.
Nasıl tedavi edilir?
Ani işitme kaybı nedeni bilinemeyen bir rahatsızlık olmasından dolayı üzerinde fikir birliği oluşmuş kesin bir tedavisi yoktur. Pek çok farklı ilaç ve değişik tedavi metodu denenmiştir. Bu nedenle bazı klinikler ani işitme kaybı ile gelen hastalara çok uzun bir ilaç listesi uygulamayı tercih etmektedirler. Bu ilaçların arasında çeşitli serumlar, kan dolaşımını güçlendiren damar genişleten ilaçlar ve bunların yanında tesadüfen kullanımı düşünülmüş çok sayıda farklı ilaç mevcuttur. Ancak tüm bu ilaçlar arasında bilimsel çalışmalar ile ani işitme kaybında gerçekten etkin olduğu istatistiksel olarak kanıtlanabilmiş tek ilaç kortizondur. Kortizon ağızdan hap veya damar yolu ile serum şeklinde verilebilir. Kortizonu uygulamanın bir diğer şekli de kulak zarı içine enjekte etmektir. Bu tedavi ağızdan veya damardan verilen kortizonun etkisiz kaldığı hastalarda veya doğrudan asıl tedavi yöntemi olarak uygulanabilir. Hastanın kulak zarı uyuşturularak veya uyuşturulmadan çok ince bir iğne yardımı ile mikroskop altında geçilir ve kortizon ilacı sıvı şekilde orta kulak boşluğuna enjekte edilir. Hasta başına hareket ettirmeden 45 dakika yatar pozisyonda bekler. Bu sırada kortizon eriyerek kulak kemiğinin içerisinde yer alan iç kulak sinirsel yapılarına ulaşır. Bu şekilde kortizonun iç kulağa daha yüksek dozlarda ve kortizonun hastanın vücudunda yaratacağı yan etkilerden korunmuş olarak vermek mümkün olur. Bu tedaviyi bir kaç gün aralıklar ile hastanın işitmesindeki gelişmelere bakarak 10-12 kez uygulamaya kadar uzatmak mümkün olabilir.
Bunun dışında basınçlı kabinlerde oksijen tedavisi gibi bazı tedaviler de mevcuttur, ancak bu tedavinin etkinliği konusunda da tereddütler vardır. İç kulak sıvıların bir travmaya bağlı olarak veya ani ıkınma, ağırlık kaldırma, hapşırma gibi iç kulak basıncını artıran hareketler sonucu açılan bir delikten orta kulağa boşaldığı kanıtlanacak olur ise cerrahi bir işlem ile bu delik kapatılabilir. Ancak bu işlemin de garantili bir sonucu yoktur ve etkinliği tartışmaya açıktır.
Ani işitme kaybında en etkili kanıtlanmış tedavi nedir?
Sebebi belli olmayan kısmi işitme kayıplarında kortizon ilaçları bilimsel olarak etkinliği kanıtlanmış tek tedavidir. Bu ilaçlar ağızdan, damar yoluyla veya kulak içine iğne ile verilebilir. Bu tedavi ile bile iyileşmeyen hastalar olacaktır. Tam kayıplarda kesin etkili bir tedavi yoktur ancak gene de iyileşme görülebilir. İç kulak sıvısının orta kulağa kaçtığı düşünülen olgularda cerrahi tedavi denenebilir.