Bugün televizyon olmayan ev neredeyse kalmadı. Evinde televizyon haricinde akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar ve oyun konsolu olan çocuklu ailelerin sayısı gittikçe artmaktadır. Hatta bu teknolojik aletlerden bir veya bir kaçına sahip olan çocuk sayısı da artmaktadır. Artık odalarında ortak kullanım dışı kendilerine ait bir veya daha fazla teknolojik alet olan çocuk ve aile sayısı da artmaktadır. Teknolojik ekran karşısında yaşamak bizi nasıl etkiliyor?
Etrafımda herhangi güzel veya sıradan bir restoranda, cafede birlikte oturup da en az birinin elinde markası ne olursa olsun bir cep telefonu veya tablet bilgisayar hatta diz üstü bilgisayar olan aile, grup veya çift gördüysem bu aletler ile meşguliyetlerinden dolayı aralarında konuşamadıklarını gözlemledim.
Bunun üzerine yaptığım araştırmaları ve gözlemlerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.
Teknolojik aletler nelere mal olmakta?
-
Ekran karşısında geçirilen süre kadar hareketsiz kaldığımız şüphe götürmez.
-
Ekran karşısında kullanılan teknolojik alet için harcanan süre ölçüsünde strese maruz kalıyoruz. Özellikle de akşam ve gece uzun süre ekran karşısında harcanan zaman içinde stresimiz artmakta bunun olumsuz etkileri ertesi gün sabah saatlerinde de devam etmektedir.
-
Ekran karşısında harcanan zaman obeziteye davetiye çıkarıyor. Özellikle çocuklarda teknolojik aletler ile zaman geçirmek yeme alışkanlıklarını bozuyor. Yemek sırasında tv seyreden veya tablet bilgisayar, akıllı telefon ile oynayan çocukların yeme alışkanlıkları etkileniyor. Dolayısıyla açığı kapatmak için daha çok enerjiye ihtiyaç duyuyorlar ve daha çok yemek yemeye meyilli oluyorlar.
-
Beyin ve algılamayı olumsuz etkiliyor. Özellikle çocuklarda hatta gençlerde dikkat gelişimini azaltıyor.
-
Sosyal medya için harcanan zamanın psikolojimize olumsuz etkileri gün geçtikçe artmaktadır. Özellikle sosyal medya kullanımının çocuklar, ergenler ve gençlerde depresyon gelişimine neden olduğu, uzmanlar tarafından “facebook depresyonu” adlandırılan bu olumsuz psikolojik etkinin aynen depresyon özellikleri taşıdığı belirtiliyor.
-
İki saatten fazla ekran karşısında zaman harcamak çocukların günlük yaşamlarında, okulda vs psikolojik zorluklar çekmesi, fiziksel aktivitelerde başarısız olmalarına neden olmaktadır.
-
Çocuklar sosyal yaşamlarında ekran karşısında harcadıkları zaman gün geçtikçe artmakta bunun sonucu olarak empati kurmakta zorlanmaktadırlar.
-
Şiddet içeren oyun ve filmlerin çocukların davranışlarını agresifleştirdiği ve düşüncelerinde şiddete meyilli oldukları yine yapılan araştırmalarda gözlemlenmiştir. Bu araştırmalarda erkek çocuklarının kız çocuklarına göre iki kat daha fazla oyun oynadıkları halde kız çocuklarının da aynı derecede etkilendikleri ve şiddete meyilli olduklarına karar vermişlerdir.
-
Çocukların beyninde birden fazla ayna gibi görev yapan kimyasal mekanizmaların olduğuna inanan bilim adamları; çocukların yalnızca etrafındaki kişilerin davranışlarını anlamakla kalmayıp niyetlerini de anlayabildiklerini yine bu mekanızmanın sosyalleşme sürecindeki davranışlarını ve duygularını da etkilediğine inanmaktadırlar. Bu nedenle küçük çocukların ne kadar ve ne seyrettikleri önem taşımaktadır. Küçük çocukların izlediklerini gerçek hayata aktarmaları zor olduğundan ekran yerine hayatın içinden yani organik düşünceyi geliştirici elemenlardan yararlanmaları gerekir. Resim çizmek, müzik dinletmek, kitap okunması vs..
Unutmayın siz onlar için en önemli rol modelsiniz. Çocukların ekran karşısında geçirdiği süre ile anne ve babasının ekran karşısında olma süresi arasında çok güçlü bir ilişki vardır. Kabaca eğer aile günde ortalama 4 saat veya daha fazla ekran karşısında zaman geçiriyorlar ise çocuklar üç kat daha fazla ekran karşısında kalmış gibi oluyorlar.
Öneriler;
Beynimizin %80 ilk üç yıl içinde gelişir. Bu nedenle teknoljik alet izlemeye maruz kalma ilk üç yıla kadar olan dönemde büyük önem taşımaktadır. Bilim adamları üç yaş altı çocukların televizyon ve diğer teknolojik aletlerden uzak tutulması, minimize edilmesi veya geçiktirilmesi gerektiğini belirtiyorlar.
-
Çocukların odalarında herhangi bir teknolojik alet olmasına izin vermeyin.
-
Küçük çocukların ebeveynlerinin seçitiği seyredilebilecek materyalin yavaş bir hızda, orijinal ve kaliteli bir hikaye olması gerektiği önerilmektedir.
-
Ebevynler çocuklarının ekran karşısında olduğu ve oyun oynadığı süreyi izlemeli ve kontrol etmelidirler.
İdeal ekran karşısında keyfi harcanması gereken zaman;
3-7 yaş : 0.5-1 saat/gün
7-12 yaş : 1 saat/gün
12-15 yaş : 1.5 saat/gün
16+ yaş: 2 saat/gün
Aileler bu sınırlamaları uygularken çocuklarının bilgisayar, tablet bilgisayar vs kullanarak ödevleri için ne kadar süre harcadıklarını göz önünde bulundurarak serbest ekran zamanına karar vermelidirler.
Ayrıca sosyal medya kullanımının sanal olduğu gerçek hayat ile ilgili gelişimlerini ve davranışlarını etkileyeceği konularında aileler çocuklarını biliçlendirmeli yüz yüze etkileşimin gelişimleri için daha etkili olduğu konularında onları desteklemeli ve takip etmelidirler.
