Öfke doğal, anlaşılabilir ve hepimizin yaşadığı bir duygudur. Çoğunlukla yaşamaktan kaçınır ve yaşamak istemeyiz. Öfkelenmemek için ne kadar çabalasak da öfke vardır ve öfke kontrolü öfkenin kendine ve çevreye zarar vermeyecek şekilde yaşanması ile mümkündür.
Öfkeyi besleyen ve tetikleyen en önemli unsurlardan biri düşüncelerdir;
-
Öfke ile birlikte oluşan bazı davranışlar (bağırmak, dövmek, hakaret etmek gibi..) kişinin kendini savunması olarak algılanır ki bu yanlış inanışlardan biridir.
-
Yapılan yanlış cezaya layıktır. (Arabamın önüne arabasını kırdı, döveceksin ki cezasını çeksin)
-
Aynı davranışı tekrar görmek istemiyorsan öfkeni göstereceksin. Tedbir almak amaçlı öfkenin kullanılması. (Oğlum bir daha yüksek sesle müzik dinlemesin diye gerekeni yaptım.)
Bu şekilde düşünceler öfkenin yoğunluğunu ve sıklığını arttırır.
Bunlarla birlikte bedensel tepkiler de oluşur; yüz kızarması, kalbin hızla çarpması, kan basıncında artış, terleme, stres hormonlarının açığa çıkması bunlardan bazılarıdır.
Öfkelendiğimiz durumların bizi kızdıran olaylara tepkimiz olduğunu söylesek de her zaman bu böyle olmayabilir. Asıl duygumuz üzüntü, acı veya kaygı olabilir.. Bu nedenle duygularımızın farkına varmak oldukça önemlidir.
Öfke kontrolü etkin bir şekilde sağlanmadığında bu durum kişide zihinsel ve fiziksel sağlık sorunlarına sebep olabileceğinden mutlaka öfke kontrolünü öğrenmelisiniz.
Öfkeyi yönetebilmek için temel özelliklerini bilmek gerekir:
-
Öfkenin sıklığı çok önemlidir. Ne sıklıkla öfkeleniyoruz?
Örneğin; Kişi her gün öfkeli olduğunu, en çok öfke hissettiğini söyleyebilir.
-
Öfkenin diğer bir özelliği yoğunluğu; Kişinin öfkeyi ne kadar yoğun hissettiği önemli. Öfke kişide taşkınlığa sebep olacak düzeyde mi? Etrafınızdakilerin sizin bu ruh halindeyken size karşı tepkileri nasıl?
-
Öfkenin süresi ne kadar? Kısa bir süre sonra sakinleşiyor musunuz? Sakinleşmeniz oldukça uzun mu sürüyor? Öfkeniz kine dönüşüyor mu?
-
Öfkenizi nasıl ifade ediyorsunuz? Bazı kişiler öfkesini susarak ifade ederler. Bazen de kişi öfkelendiğinde kendini tutmaya çalışır. Bağırmak, bir şeyler kırmak, fırlatmak, dik dik bakmak, vurmak, başkası hakkında olumsuz konuşmalar yapmak, suçlamak da öfkenin gösterilme şekillerindendir.
Öfke kontrolü için yaplabilecekler ;
Sizi öfkelendirecek bir durumla karşılaştığınızda, tepki vermeden önce kendinize biraz zaman vermenizdir. Bu kısa zaman diliminde, ani tepkili davranmak yerine kendinize biraz zaman tanıyın. Sizde öfkeye neden olan duygu ve durumları belirlemeye çalışın. Belirleyemiyorsanız bir uzmandan yardım alın.
Öfke Kontrolü Nasıl Sağlanır?
Sizi öfkelendirecek bir durumla karşılaştığınızda, tepki vermeden önce;
Biraz derin nefes alın: Normalde aldığınızdan daha uzun nefesler almak sakinleşmenize yardımcı olur.
10’a kadar sayın: Belki çok basit bir şey ama, tepki vermeden önce düşünmeniz için size yeterince zaman verir.
Başka bir şey yapın: Tepki vermek yerine, başka bir şey yaparak dikkatinizi dağıtın. Yapabilirseniz, enerjinizi başka bir şeye yönlendirin.
Rahatlatıcı müzik dinleyin: Rahatlatıcı müziklerden oluşan bir liste hazırlayın ve öfkelenmeye başladığınız anda bu müzikleri çalmaya başlayın.
Bazı rahatlama tekniklerini deneyin: Stres ve öfke genelde beraber ortaya çıkarlar. Birçok insan, stres seviyelerini düşürerek, öfkelerini daha iyi kontrol ettiklerini fark etmişlerdir. Rahatlama teknikleri sayesinde stres ve öfkenin fiziksel sebepleri ortadan kaldırılabilir. Bu sayede, öfke patlaması yaşamaktan ya da saldırgan davranışlar sergilemekten kaçınabilirsiniz. Stresli hissettiğiniz anlarda meditasyon, görsel canlandırma, yoga, ibadet, nefes egzersizleri, öfke kontrolü için hipnoterapi alarak, vücudunuzun rahatlama tepkisini devreye sokmayı öğrenebilirsiniz.
Olumlu düşünmeye çalışın: Sizde öfkeye neden olan olaylardan yapabiliyorsanız belli bir süre uzak kalmaya çalışın. Öfkelendiğiniz kişiler olabilir bunlar en yakınlarınız ise olumlu düşünmek her zaman çok daha iyi bir çözümdür. Aynı olaylar ve kişiler üzerinde yoğunlaşıyorsanız öfke takıntı haline gelmiş olabilir bu durumdan uzaklaşmak sizin elinizde kendiniz için bu duygu yerine sizi rahatlatacak başka şeyler bulun. İnsan sevdikleri için pek çok şeyi yapabilir. Eğer onlara karşı dahi öfkenizi kontrol edemiyorsanız ki, sizi en iyi tolere edebilecek kişiler onlardır, daha da geç kalmadan bir uzmandan yardım alın. Bu durumda olan bir yakınınız var ise siz onun adına yardım almasını sağlayın.
