İshal etkene bağlı olarak kanlı, mukuslu dışkılama, karın ağrısı, bulantı ve bunu takip eden veya etmeyen ateş, kusma ile kendini gösterir. Sıvı ve elektrolit kaybı nedeniyle vücut susuz kalır bu nedenle halsizlik, baş dönmesi, ağızda kuruluk diğer belirtiler arasındadır.
İshal önlenebilir bir hastalık olduğu halde çoğu gelişmekte olan ülkelerde özellikle çocuklarda ölümcül olabilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü tanımına göre ishal, 24 saat içinde 3 defadan fazla sulu dışkılama olarak tanımlanmaktadır. Kişinin normal dışkılama düzeni içinde daha sık ve sulu ve daha yumuşak kıvamda dışkılamasıdır.
Dışkıda kan görülmesi dizanteri olarak adlandırılır ve normal aniden gelişen 14 günden kısa süren (genellikle bir hafta) akut ishalden ayrılır.
6 ay – 2 yaş arası çocuklardaha sık görülür. Özellikle inek sütü ile beslenen çocuklarda daha sık rastlanmaktadır. Anne sütü ve bebek sütü ile beslenen bebeklerde dışkı normalde zaten yumuşak kıvamlıdır. Bu nedenle bu bebeklerin ishal olduğu değerlendirilirken sayı ve dışkı kıvamı birlikte değerlendirilmelidir.
İshal oluşması çeşitli faktörlere bağlı olmakla birlikte en sık görülme nedeni bakterilerin, virüslerin ve parazitlerin neden olduğu sindirim sistemi enfeksiyonlarıdır.
İshal en çok kontamine olmuş temiz olmayan veya bozulmuş yiyecek ve su veya elden ele bulaşır.
İshalde sıvı kaybının derecesini belirleyen en önemli faktör kilo kaybıdır.
Evde Yapılabilecekler:
-
Anne sütü ile beslenen bebekler ve çocuklarda emzirme sıklığı artırılmalıdır.
-
Öncelikle bol sıvı alınmalıdır. Bu amaçla sebze içerikli çorbalar, pirinç suyu, ayran, elme suyu ve kaynatılmış ılık su tüketimi artırılmalıdır.
-
Yine çocuklarda ve erişkinlerde pirinç lapası, muz, haşlanmış patates, yoğurt gibi yiyeceklerile beslenmeleri gerekmektedir.
-
İshal olan bebek ve çocukların enerji ve kilo kaybı ishal sonrası mutlaka yerine konulmalı bu amaçla beslenmeleri yaşlarına uygun olarak karbonhidrat, et, yoğurt, sebze ve meyva içermelidir.
-
Elma ve şeftali gibi hazır meyva suları, gazlı içecekler yüksek miktarda şeker içerdiğinden ishalin süresini ve şiddetini artırır.
-
2 yaş üstü çocuklara ORS oral rehidratasyon tozu kaynamış soğutulmuş suya karıştırılarak içirilebilir. ORS eczanelerde satilmaktadır ve tarif edildiği gibi çocuğun yaşına uygun ölçek ile hazırlanmalıdır. Kusma ve karında şişlik gözlenmeli bu gibi durumda sağlık kurumuna müracat edilmelidir.
